به‌صورت کلی زبان عربی تاریخچه هزاران ساله دارد. این زبان برای اولین بار در شبه جزیره عربستان مورداستفاده قرار گرفت. ریشه پیدایش زبان عربی به زبان سامی در خاورمیانه بازمی‌گردد؛ اما زبان عربی کلاسیک که به زبان قرآنی در دین اسلام شناخته می‌شود با گویش‌های اولیه سامیان یکسان نیست. زبان عربی کلاسیک به دوران قرون‌وسطی قبایل عرب بازمی‌گردد. در طول قرن‌ها این زبان شاهد تغییرات زیادی بود و به‌نوعی مدرن‌تر و استانداردتر شد. زبان عربی کلاسیک امروزه به‌عنوان ریشه اصلی زبان عربی مدرن شناخته می‌شود. از طرفی امروزه زبان عربی سنتی تقریباً به‌طور انحصاری تنها در مطالعات قرآنی و مذهبی دین اسلام مورداستفاده افراد قرار می‌گیرد. درصورتی‌که نیاز به آشنایی بیشتر با این زبان‌دارید در ادامه این مقاله از سایت دارالترجمه درسا با ما همراه باشید.

زبان عربی کلاسیک چیست؟

عربی کلاسیک که در زبان عربی به آن ٱلْعَرَبِیَّةُ ٱلْفُصْحَىٰ، العربیه الفصح می‌گویند به‌نوعی شکل ادبیاتی از زبان عربی می‌باشد که در زمان‌های گذشته بین قبایل اعراب جایگاه ویژه‌ای داشت. از زبان عربی کلاسیک یا Classical Arabic در متون مذهبی و برخی متون ادبی ازجمله شعر و خطبه‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. اگر بخواهیم یک گذر تاریخی در مورد این زبان بزنیم در حدود قرن هشتم قبل از میلاد تا قرن چهارم پس از میلاد عربی به 2 صورت در جهان وجود داشت.

یکی عربی شمالی باستانی که در جنوب شام صحبت می‌شد و دیگری عربی جنوبی قدیمی که در کشور یمن مورداستفاده قرار می‌گرفت؛ اما با این‌حال زمانی که برخی قبایل به شبه جزیره عربستان نقل‌مکان کردند زبان خود را به عربی قدیمی یا همان کلاسیک تغییر دادند. جالب است بدانید حتی قبل از دوران ظهور اسلام یعنی در زمان جاهلیت هنوز رگه‌های از عربی سنتی وجود داشته اما به‌عنوان یک‌زبان رسمی نبود. بیشتر در متون شعر و برخی آثار ادبی دیده می‌شد.

عربی کلاسیک چیست

تأثیر اسلام بر زبان عربی کلاسیک

با ظهور دین اسلام و ترویج آن توسط حضرت محمد مصطفی (ص) و همچنین نگارش کتاب مقدس قرآن که به‌صورت تدریجی بر قلب نازنین پیامبر مکرم اسلام نازل شد. اهمیت زبان عربی کلاسیک نیز روز به روز گسترش یافت. امروزه این زبان تنها در کتاب‌های مقدس دینی و مذهبی و برخی اشعار تاریخی و احادیث دیده می‌شود.

زبان عربی کلاسیک و قبیله قریش

در زمان گذشته در شبه جزیره عربستان قبایل بسیاری به‌صورت خودمختار زندگی می‌کردند. هر طایفه‌ای که در عربستان زندگی می‌کرد تابع قوانین خاص خود بود مانند طایفه‌های غطفان، هوازن، بنو عبس، قریش و غیره. این قبایل همواره باهم در حال جنگ و پیکار بودند؛ اما دراین‌بین ازنظر فهم زبانی و ادبی قبیله قریش نسبت به سایر قبایل در درجه اول بود. به همین دلیل بسیاری از زبان شناسان مردم قبایل قریش را افرادی می‌شناسند که به این زبان صحبت می‌کردند. پیامبر اسلام از قبیله قریش بود که در گسترش این زبان بسیار مؤثر عمل کرد.

منابع تاریخی زبان عربی کلاسیک

بسیاری از زبان شناسان عرب برخی منابع معتبر از کتاب‌های مذهبی چون نهج‌البلاغه، کتاب مفاتیح‌الجنان و یا حتی صحیفه سجادیه را از کتاب‌های مهم و شیعی در این زبان یاد می‌کنند؛ اما برخی اشعار قدیمی عربی وجود دارند که به‌عنوان اشعار جاهلیت از آن نام می‌برند. برخی اشعار ازجمله قصیده‌های زیر خواهد بود.

• قصیده لامیه اثر امرُؤُالقَیس ابوالحارث جندح بن حجر کندی
• قصیده دالیه اثر طرفة بن عبد بکری
• قصیده میمیه اثر زهیر بن أبی سلمی مزنی

تفاوت بین عربی کلاسیک قرآنی و عربی مدرن امروزی

اگر بخواهیم بین دو زبان عربی مدرن و کلاسیک تفاوتی قائل شویم به‌صورت خلاصه بد نیست بدانید که عربی مدرن بیشتر در رسانه‌های تصویری امروزی کشورهای عربی، مکاتبات اداری، متون ادبیات و حتی متون سایت‌ها و محتواهای اینترنتی و اخبار دیده می‌شود. عربی مدرن امروزه در تمامی اتحادیه عرب و کشورهای عرب‌زبان قابل‌فهم است؛ اما عربی کلاسیک به‌عنوان یک‌زبان مذهبی و سنتی قدیمی در اعراب بود که امروزه دیگر به‌عنوان یک‌زبان شاخص وزنده جهان محسوب نمی‌شود اما تقریباً تمامی مسلمانان جهان و افرادی که به دنبال یادگیری زبان عربی هستند بایستی به‌نوعی مفهوم آن را درک کنند.

جالب است بدانید سبک نوشتاری این دو زبان نیز به مرور تغییر کرد هرچند که ریشه تاریخی عربی مدرن از عربی استاندارد شکل‌گرفته اما در سبک نوشتار با یکدیگر متفاوت هستند. برای مثال کلمه ق در عربی استاندارد با دونقطه بالای حرف مشخص می‌شود اما در عربی کلاسیک برخی از نویسندگان تنها از یک نقطه استفاده می‌کردند که شباهت آن را به حرف ف بسیار نزدیک می‌کرد.

ترجمه آثار عربی کلاسیک

ازآنجایی‌که ترجمه متون عربی قدیمی می‌تواند کاری بسیار سخت و دشوار باشد اما ما به‌عنوان یک دارالترجمه عربی با استفاده از مترجم بومی عرب‌زبان که به زبان عربی قرآنی مسلط است می‌توانیم ترجمه آثار عربی سنتی را نیز باکیفیت تضمین‌شده در کمترین زمان ممکن انجام دهیم. اهمیت ترجمه آثار عربی سنتی را می‌توان در ترجمه قرآن به زبان‌های دیگر به‌وضوح مشاهده کرد.